Filmmuziek uitbrengen op lp/cd als losstaande geluidsdrager van de film, heeft dat zin, jawel dat heeft de geschiedenis ons wel geleerd. Een van de beroemdste is natuurlijk de filmmuziek van “Ascenseur pour l’échafaud”, inmiddels een van de populairste albums geworden van Miles Davis en tot in den treuren gebruikt bij vooral documentaires. De film van Louis Malle heeft bijna niemand gezien, maar de muziek is een klassieker geworden. En dan zijn er de muzikanten die het tot hun specialiteit hebben gemaakt of dermate succesvol bleken om muziek te maken die naadloos pasten bij de filmbeelden. Het grootste voorbeeld hiervan is natuurlijk Ry Cooder die met zijn fantastische sfeervolle muziek menige film van een kleurrijke muzikale omlijsting heeft voorzien en wiens filmmuziek in menige verzameling aanwezig is terwijl de eigenaar de desbetreffende film of nooit heeft gezien of allang vergeten is. Ik noem hier zomaar een aantal titels : “The Long Riders”, ”Paris, Texas”, “Crossroads”, “Southern Comfort”, “Alamo Bay”, “The Border”, ”Blue City”, ”Johnny Handsome”, “Alamo Bay”, ”Geronimo”. Voorwaar een niet gering lijstje, de muziek staat in mijn kast maar van de films heb ik er maar enkele gezien en dat zal voor menigeen opgaan. En dan moet ik ook niet vergeten een fenomeen als Ennio Morricone te noemen, “The good, the bad and the ugly”en “Once upon a time in the west” iedereen kent zowel de muziek als de film. Nog een voorbeeld “Play it once, Sam” beroemd uit welke film?

In het onderhavige geval zijn zowel de film als degene die verantwoordelijk was voor de soundtrack mij onbekend, noch de film “Jirga”, noch de Australische muzikant AJ True die de muziek schreef. AJ True , muzikant uit Sydney bekend (?) door zijn werk als mede-oprichter en drummer van de psychobilly band Zombie Ghost Train van 2002 tot 2008, begaf zich daarna op een wat breder muzikaal pad als componist, producer en music director in de filmwereld. In 2019 werd zijn Jirga soundtrack genomineerd als “Best Music” in de Film Critics Circleof Australia Awards (FCCA). “Jirga”is een Australische film (2018), geschreven en gedirigeerd door Benjamin Gilmour en geproduceerd door John Maynard. De hoofdrol wordt gespeeld door Sam Smith, hij speelt een voormalige Australische soldaat die terugkeert naar Afghanistan om vergeving te zoeken van de familie van de man die hij heeft gedood tijdens de oorlog. De film werd opgenomen onder extreme omstandigheden in de provincie Kandahar, een van de gevaarlijkste plekken op de wereld.

De muziek moest net zo herkenbaar zijn als de film zelf, daarom is er gebruik gemaakt van nogal onconventionele instrumentele combinaties zoals Afghaanse rabab, tanbur, harmonium, el. gitaren, jaren ’70 synthesizers, distortion pedals en een strijkkwartet. Zo is er zeer gelaagd muzikaal beeld ontstaan met als basis de cello gestuurd door vervormingspedalen daaroverheen harmoniumklanken en de diverse oosterse instrumenten. Het levert een geluidsbeeld op dat in combinatie met de beelden wel zijn vruchten zal afwerpen, maar of het zonder de beelden overeind blijft vermoed ik niet, het zijn allemaal klanken die de sfeer die beelden oproepen kunnen versterken maar op zichzelf staand roepen ze nauwelijks visuele voorstellingen op. Bovendien zijn het allemaal nogal korte geluidsfragmenten, 25 stuks in totaal, de langste duurt 4 1/2 minuut en de rest is niet of nauwelijks langer dan 2 minuten, hetgeen het luisterplezier zeker niet ten goede komt. Nee, ik denk dat dit schijfje alleen maar tot zijn recht komt bij diegenen die de film hebben gezien en daardoor de geluiden kunnen koppelen aan de beelden. Ik vrees dan ook dat deze soundtrack zijn doel ver voorbijschiet, het beluisteren zal niet leiden tot een bioscoop bezoek om “Jirga” te gaan zien en andersom, misschien?

Bezetting : Qais Essar (rebab), Ali Sarshar (harmonium), Heather Lindsay (cello), Veronique Serret ( vln, altvln), Sayd Sarshar ( tanbur), Farman Khan (additional rebab), Dirk Kruithof ( additional akoestische gtr), Michaela Davies ( add. el. bas) AJ True ( synthesizers, gtrs, add. harmonium).

Jan van Leersum.